Etherische oliën zijn sterk geconcentreerde, olieachtige stoffen. Ze verdampen snel, waardoor ze sterk geuren. Ze heten ook wel essentiële of aromatische oliën. Complementaire zorg met etherische oliën wordt aromazorg genoemd.

Etherische oliën worden uit planten gehaald. Iedere etherische olie heeft zijn eigen werking. Alle etherische oliën zijn desinfecterend.

Toediening

Het lichaam kan de oliën op verschillende manieren opnemen:

• door inademing: na verdamping van de olie op een aromasteentje of in een elektrisch apparaat
• door de huid: bijvoorbeeld door massage (massageolie) of door baden of douchen (bad- of douchegel)

Wanneer etherische oliën gebruiken?

Etherische oliën kunnen worden gebruikt bij:

• spanning en onrust
• angst
• sombere stemming
• vermoeidheid
• pijn
• kortademigheid (inhalatie)
• misselijkheid
• verstopping (massage van de buik met etherische olie)
• slechte doorbloeding (massage, hand- voet- of ligbaden)
• droge, gevoelige en/of beschadigde huid (huidverzorging)
• onaangename geuren (lichaamsverzorging, verdamping)
• slaapproblemen
• isolement, eenzaamheid (massage met etherische olie)

Wanneer beslist geen etherische oliën op de huid gebruiken?

Etherische oliën mogen niet worden gebruikt bij:

• aangetoonde allergie voor 1 van de bestanddelen van de olie
• extreem gevoelige huid (bijvoorbeeld tijdens of na bestraling)

Sommige oliën zijn niet geschikt voor bepaalde patiëntengroepen. Uw zorgverlener moet vooraf uitzoeken of u een bepaalde olie mag gebruiken.

Wanneer oppassen met etherische oliën?

Voorzichtigheid is geboden bij astma. Bij astmapatiënten (en soms ook bij COPD-patiënten) kunnen klachten verminderen, maar ook verergeren bij verdamping van etherische oliën.

Veilig gebruik van etherische oliën

Etherische oliën mogen nooit inwendig of onverdund gebruikt worden. 
Ze zijn gemakkelijk ontvlambaar. Daarom moeten ze op afstand van vuur bewaard en gebruikt te worden.

Veel gebruikte etherische oliën

Veel gebruikte etherische oliën zijn:

• lavendel
• zoete sinaasappel
• damastroos of Bulgaarse roos
• citroen
• citroengras

Lavendel

Bij toepassing op de huid kan lavendel een verzorgend, herstellend, pijnstillend, krampstillend, ontsmettend of ontstekingsremmend effect hebben. Bij verdamping kan lavendel een kalmerend, slaapverwekkend, pijnstillend, geur verdrijvend of desinfecterend effect hebben.

Lavendel mag niet gebruikt worden bij een lage bloeddruk.

Zoete sinaasappel

Bij toepassing op de huid kan zoete sinaasappel een verzachtend, herstellend of ontsmettend effect hebben. Het kan ook de spijsverteringsorganen kalmeren.
Bij verdamping kan zoete sinaasappel kalmerend werken en de stemming verbeteren.

Damastroos of Bulgaarse roos

Bij toepassing op de huid kan damastroos een verzorgend, herstellend, pijnstillend of desinfecterend effect hebben.

Bij verdamping kan damastroos een kalmerend, troostend of geurverdrijvend effect hebben.

Citroen

Bij toepassing op de huid kan citroen een ontstekingsremmend, samentrekkend, verfrissend effect hebben. Bij gebruik van koude kompressen kan citroen een koortsverlagend effect hebben.
Bij verdamping kan citroen opwekkend, concentratieverhogend, verfrissend en desinfecterend werken, de eetlust stimuleren en misselijkheid verminderen.

Citroenolie kan verkleuringen geven op de huid bij blootstelling aan zonlicht binnen 12 uur na toepassing op de huid.

Citroengras

Bij verdamping kan citroengras een geurverdrijvend, opwekkend, desinfecterend effect hebben.
Citroengras mag niet op de huid worden toegepast bij patiënten met een kwetsbare huid. De olie kan een gevoelige huid irriteren.

Huidtest

Elk huidverzorgingsproduct kan een reactie van de huid geven, zoals roodheid, jeuk, pijn, warmte, zwelling. Dat geldt ook voor producten met etherische oliën. Om te testen of u overgevoelig bent voor een bepaalde olie, kan de zorgverlener bij u een huidtest doen. Hierbij wordt een kleine hoeveelheid olie (in de gebruikelijke concentratie) in de elleboogplooi gesmeerd. Na 24 uur wordt beoordeeld of een reactie is opgetreden.

Onderzoek naar etherische oliën

In de gezondheidszorg is vooral onderzoek gedaan naar de effecten van het gebruik van etherische oliën in massage. Massage met etherische oliën lijkt vooral effectief bij angst en somberheid. Naar het effect van verdamping van etherische olie is nog weinig onderzoek gedaan.